…en hoe hangt het samen met geluk? Stress is een boosdoener waar veel onderzoek naar wordt gedaan. Het kan immers leiden tot zowel psychologische als fysieke problematiek. Stress is in de basis de ervaring dat men zich in een bedreigende situaties bevindt waartegen men niet opgewassen is. Een nogal heftige emotie, vooral op de werkvloer, maar wel een met een functie.
Door de jaren heen zijn de omstandigheden niet altijd even prettig geweest voor de mens. Hij heeft moeten jagen en heeft zich moeten beschermen tegen allerlei gevaarlijke roofdieren. In de situaties dat er gevaar werd gesignaleerd hing de kans op overleving onder andere af van je reactiesnelheid en het gedrag dat daarop volgde. Dat was namelijk het vechten of vluchten. Angst was het signaal dat vooraf ging aan dat vecht- of vluchtgedrag. Zo is angst gekoppeld geraakt aan deze twee handelingen en omdat dit nu eenmaal onze kans op overleving vergrootte, functioneren onze hersenen nog steeds op die manier.
Wanneer we nu in niet gevaarlijke situaties sterke negatieve emoties ervaren, slaan we niet perse om ons heen en rennen we niet opeens het kantoor uit, maar we voelen de angst wel in ons lichaam en we zijn veel minder in staat om een breed scala aan oplossingen te zien dan wanneer we ons neutraal of heel goed voelen. Voor logisch nadenken was te midden van grote boze tijgers nu eenmaal geen tijd .
“The Dueling Brain”
In zijn boek “The Happiness Advantage”, gebaseerd op het principe dat wij het beste functioneren wanneer wij gelukkig zijn, beschrijft de Harvard leraar Shawn Achor de werking van het brein onder stress. Hij komt met de term “The Dueling Brain”, om een onderscheid te maken tussen ons rationele beslissingsvermogen en de meer automatische reactie op gebeurtenissen. Het limbische of het oude (emotionele) brein en de (rationele) prefrontale cortex staan op die manier tegenover elkaar. De mate van stress is hierin bepalend voor de overwinnaar. Als de stress te hoog wordt, neemt het oude brein het over van het nieuwe en vervallen we in reflexen en automatische patronen. Het rustig en redelijk overwegen van de mogelijkheden wordt dan erg lastig.
Evolutionaire functie van positieve emoties
Het tegenovergestelde is waar voor positieve emoties. Ze zijn verbonden aan veel meer acties en gedachten dan alleen vechten of vluchten en hebben zo hun eigen evolutionaire functie. Positieve emoties hebben een zogenaamd verbredend effect en stellen ons in staat om te groeien. Namelijk op fysiek, persoonlijk, sociaal, creatief en intellectueel niveau. Bijvoorbeeld, door middel van spel oefenen we allerlei mogelijk bruikbare vaardigheden en leren we creatiever te zijn (vreugde), interesse stelt ons in staat om te ervaren en te onderzoeken en zo nieuwe ideeën op te doen, tevredenheid zorgt voor de drang om te genieten van onze huidige omstandigheden en hieromheen ons zelfbeeld en ideeën over de wereld te vormen, trots zorgt ervoor dat we onze prestaties met anderen delen en nog grotere doelen stellen en liefde binnen veilige relaties creëert nog meer drang naar genot, spel, enzovoort. Positieve emoties stellen ons in staat de wereld en onszelf veel genuanceerder en in een veel vollere potentie te zien, hiervan te leren, te groeien, en deze kennis en middelen in de toekomst te gebruiken tegen mogelijke “bedreigingen”, zoals onder andere stress.
Zowel stress als geluk hebben dus een duidelijk evolutionaire functie. De functie van stress in de huidige samenleving is echter beperkt. Weliswaar helpt een klein beetje stress (oftewel gezonde spanning) ons om op de toppen van ons kunnen te presteren. Maar zodra de stress teveel wordt verliest het zijn praktisch nut in alledaagse situaties die niet levensbedreigend te zijn. Geluk is niet alleen een prettiger gevoel, maar het beschermt ons ook tegen de negatieve gevolgen van stress.
Werken aan vitaliteit? Volg ons coachingstraject of volg de training. Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
