Het ervaren van positieve emoties is binnen de positieve psychologie lange tijd beschouwd als belangrijkste onderdeel van gelukkig zijn. Immers, gelukkige mensen zijn blije mensen. Niettemin is deze centrale rol van positieve emoties recentelijk ter discussie komen te staan. In dit artikel zetten we de feiten op een rij en bespreken we enkele oefeningen om de ervaring van deze te stimuleren.
De feiten over positieve emoties
Het initiële enthousiasme hierover was niet onterecht. Zo blijkt uit onderzoek dat mensen met meer positieve emoties als gelukkiger worden gezien, zowel door zichzelf als door anderen. Je verwacht het niet. Verder zijn er solide verbanden aangetoond tussen het hebben van positieve emoties en succes, zowel zakelijk als privé. Het is ook bekend dat de ervaring van positieve emoties de negatieve effecten van sombere emoties kan counteren. Naar aanleiding van deze bevindingen waren er zelfs enkele wetenschappers die ‘gelukkig zijn’ gelijkstelde aan het ervaren van deze emoties.
Oefeningen met Positieve emoties
Er zijn dan ook veel wetenschappelijk gevalideerde oefeningen om ze meer te ervaren. Twee hiervan verdienen op basis van hun effectiviteit een speciale vernoeming.
Ten eerste, de ‘count your blessings’ oefening. In deze oefening is het de bedoeling dat je wekelijks goed de tijd neemt om vijf dingen te benoemen en op te schrijven (dat is belangrijk) waar je dankbaar voor bent. Dit kan van alles zijn, van gebeurtenissen tot materiële dingen waar je blij mee bent, tot personen die jouw leven leuker maken. Vervolgens schrijf je van elk van die vijf dingen op hoe het komt dat die zo zijn. Doe dit wekelijks en neem hier goed de tijd voor. De effecten zullen niet mis zijn.
Ten tweede de ‘random act of kindness’ oefening. In deze oefening ga je elke dag iets vriendelijks doen voor een ander wat je niet had hoeven doen. Dit kan variëren van een klein cadeautje geven, tot eens goed de tijd nemen voor die persoon of hem of haar een plezier doen door middel van een dienst, bijvoorbeeld koken. Maar je onderneemt dit natuurlijk uit puur eigenbelang, want jij wordt er gelukkiger van.
Nuancering
De uiterst belangrijke rol van optimistische emoties in het geluksonderzoek staat niet ter discussie, al is men het er inmiddels wel over eens dat geluk meer is dan alleen deze emoties. Een van de redenen van deze verschuiving is dat ontdekt is dat het verband tussen positieve emoties en geluk niet lineair is, maar een omgedraaide U-curve volgt. In normale taal wil dat zeggen dat er een omslagpunt is waarop het niet meer voordelig is om nog meer positieve emoties te ervaren. Dus, te weinig is nadelig, maar we kunnen aan de andere kant zeker niet spreken van ‘hoe meer, hoe beter’. Een andere oorzaak van de meningsverandering is dat er een intuïtieve weerstand heerste tegen het gelijkstellen van geluk aan het ervaren van positieve emoties: gelukkig zijn is toch meer dan je alleen fijn voelen?
Als antwoord hierop kwamen multidimensionale modellen, die naast positieve emoties factoren meenemen als relaties en betekenis. Een voorbeeld hiervan is het PERMA model, waarop ons onderzoek gebaseerd is. Ondanks deze opkomst van gecompliceerde modellen raakt positieve emoties als component van geluk zeker niet ondergesneeuwd. Dat er weinig tot geen modellen zijn die niet reppen over de importantie van het ervaren van deze emoties, zegt genoeg.
