Waardiger worden door anders te denken
Veel van onze onzekerheid komt voort uit het idee dat we niet voldoende waard zijn. We denken dat we dingen nodig hebben of een bepaalde sociale status nodig hebben, voor we ons goed kunnen voelen. Alles welbeschouwd is dat echter helemaal niet nodig. Om onze waardigheid te vergroten, dienen we ons alleen te beseffen waar onze waarde zit en hoe we daar op kunnen leren vertrouwen. En zo kun jij onder andere meer zelfvertrouwen krijgen.
“Niemand vindt me leuk omdat ik niets te bieden heb. Ik heb geen grote auto, geen goed lichaam en geen goede baan.” Het zouden de woorden kunnen zijn van iemand die weinig of geen waardigheid heeft. Wie zijn eigenwaarde laat afhangen van zijn bezittingen of van uiterlijkheden, baseert het op drijfzand. We lopen namelijk altijd het risico dat we onze rijkdom kwijtraken. Om over onze jeugdigheid maar niet te spreken, daarvan is het zeker dat die niet eeuwig is. Bovendien zijn het zaken die we niet helemaal zelf in de hand hebben. Stel je zelfvertrouwen is heel hoog, omdat je een goede baan hebt. Door de economische crisis verlies je je baan. Als gevolg daarvan wordt je zelfvertrouwen ook minder. Is dat niet een merkwaardig fenomeen? Jij hebt toch persoonlijk geen invloed gehad op de economische crisis? Wat zegt het dan over jou dat je geen baan meer hebt?
Wat zeggen uiterlijkheden en sociale status überhaupt over jou? Sommige mensen zeggen dat rijkdom betekent dat je beter bent in bepaalde dingen dan anderen. Je kunt echter ook goed zijn in stratenmaken, maar helaas verdien je daar niet heel veel geld mee. Net zoals gepassioneerde leraressen, vaardige timmermannen en toegewijde huismoeders niet veel verdienen. De bekende Amerikaanse schrijver F. Scott Fitzgerald zei eens tegen Hemmingway: “Rijke mensen, ze zijn anders dan jij en ik.” Waarop Hemmingway antwoordde: “Ja, ze hebben meer geld.” Wat hij naar mijn mening bedoelt is dat geld niets zegt over de persoon. Er zijn moedige, hartelijke, zorgzame mensen rijk, maar er zijn ook rijken die laf, kwaadaardig en wreed zijn. Belangrijk is niet hoe rijk iemand is, maar hoe goed zijn karakter is.
Nu zijn dit soort dingen natuurlijk makkelijk om te verkondigen. Als er iemand met een Mercedes voorbijkomt, of met van die ideale kindertjes met keurige gekamd haar, voelen we toch vaak een steek van jaloezie. We kunnen er ons onwillekeurig toch vaak niet van weerhouden om te denken: “dit is een beter mens dan ik.” Of wanneer we iemand tegenover ons krijgen met een net pak aan, die macht en rijkdom uitstraalt. Vaak vinden we het dan toch moeilijk om ons zo krachtig en assertief op te stellen als we eigenlijk willen. Er zijn twee manieren om toch met deze moeilijke situaties om te gaan en om een constant zelfvertrouwen te krijgen. Door anders te denken en door te accepteren.
Beter leren denken doen we door onze gedachten steeds weer onder de loep te nemen. Stel je voor dat een man samen met zijn vrouw op bed ligt en beneden horen ze iets kraken. De vrouw denkt: “ik heb vast de deur niet goed dichtgedaan.” en ze draait zich nog eens om. De man denkt: “er is een inbreker in huis!” en hij komt met het angstzweet op zijn voorhoofd uit bed. Hoe iemand een situatie interpreteert, bepaalt dus in belangrijke mate hoe iemand handelt en hoe hij zich voelt. Dit is een belangrijk denkbeeld binnen de psychologie.
In een schema is dat ongeveer zo weer te geven:
Situatie → interpretatie → gevoel/gedrag.
Over het algemeen is het erg moeilijk om de situatie feitelijk weer te geven. Wanneer je iets feitelijk probeert te beschrijven, komen er al gauw interpretaties om de hoek kijken. Stel dat je in de gang voorbijgelopen wordt door een collega die je goed kent. Ze groet je niet. Als aan mensen gevraagd wordt om deze situatie te beschrijven, zeggen ze al snel iets als: “mijn collega negeert me” of zelfs: “mijn collega heeft een hekel aan me.” Terwijl dat feitelijk gezien niet is wat er gebeurt. Immers, ze kan ook haar bril vergeten zijn. Of ze kan misschien net een slecht nieuws gesprek hebben gehad met haar baas. De situatie is dat ze je voorbij loopt in de gang. De interpretatie daarvan bepaalt of ze verstrooid is of juist boos op je.
Onze interpretatie heeft een belangrijke invloed op ons gedrag. Wanneer we denken dat onze collega ons ontloopt omdat ze een hekel aan ons heeft, zou dit bijvoorbeeld als gevolg kunnen hebben dat we haar in het vervolg ontlopen. Bovendien heeft de interpretatie een belangrijke invloed op onze emoties. We kunnen ons somber gaan voelen, omdat we niet begrijpen waaraan we dit verdiend hebben. Het kan zelfs zijn dat je boos wordt op je collega omdat ze het lef heeft om je te negeren. Als we daarentegen denken dat ze haar bril niet op heeft, of gewoon loopt te dromen, heeft dit heel andere effecten op ons. In dat geval denken we al snel weer aan iets anders en verandert er niets aan ons gedrag. Terwijl de situatie hetzelfde blijft, is het resultaat dus heel anders.
Met betrekking tot waardigheid is het belangrijk om onszelf steeds weer in te prenten dat het niet gaat om uiterlijkheden, maar om karakter. Wanneer we van slag raken in een bepaalde situatie, of wanneer we ons onzeker voelen, kunnen we achteraf de tijd nemen om alles nog eens goed te overdenken. Is het wel echt zo dat iemand met mooie kinderen een betere moeder is? Is het niet gewoon zo dat zij meer tijd heeft? Komt het niet vooral doordat haar man een betere baan heeft? Zijn mensen met een betere baan en meer vrije tijd dan betere mensen?
Het kan een hele tijd duren voordat dit soort rationele gedachten daadwerkelijk overtuigingen worden die je diep van binnen voelt. Wanneer je het proces echter keer op keer herhaalt, zullen ze steeds meer een onderdeel van je persoonlijkheid worden. Het kan hierbij ook helpen om aan mindfulness meditatie te doen, zodat het gemakkelijker wordt om afstand te nemen van je gedachten. Over dat onderwerp schrijf ik binnenkort nog een artikel.
Een andere belangrijke manier om je waardigheid te vergroten, is leren accepteren. Hoewel we veel invloed hebben op ons leven, is die invloed niet totaal. Sommige dingen overkomen ons. Ik noem zelf vaak het (waargebeurde) voorbeeld van een vrouw die voor haar appartementencomplex stond toen er een zware bloempot van de derde verdieping waaide. Ze kreeg die op haar hoofd en stierf. Dat was niet haar eigen schuld, dat was pech. Zo hebben we ook geen inspraak gehad op de invloed van onze genen en onze opvoeding. Voor een belangrijk deel ben je wie je bent en daar kun je maar beter vrede mee hebben.
Als we ons minderwaardig voelen aan iemand anders, is dat vaak omdat we eigenlijk zo willen zijn als diegene. Echter, soms is dat onmogelijk. Die ander is intelligenter, heeft geld geërfd en ziet er beter uit dan wij. Allemaal dingen waar we weinig invloed op hebben. Wanneer je echter je eigen leven zo goed mogelijk leeft, naar de mogelijkheden die je daar voor hebt, is er geen reden om je minderwaardig te voelen. Stel je voor dat een schaker en een dammer een potje schaak spelen. In dat geval zal de dammer zich toch niet minderwaardig voelen? De stukken die hem in het leven bedeeld zijn, zijn nu eenmaal anders dan die van de schaker. Hij is goed in zijn eigen spel. Dat is een feit en het heeft geen zin om daar over te gaan sippen.
Wanneer je van deze twee technieken gebruik maakt, zul je zien dat je steeds meer op jezelf gaat vertrouwen. Je voelt je zekerder van je eigen zaak en je trekt je minder aan van wat anderen doen. Alles wat je onderneemt, doe je omdat jij dat wil en niet omdat een ander dat van je verwacht. Hoe anderen zijn gaat je minder bezig houden en je bent er meer op gericht om iemand te leren kennen dan om iemand te overtreffen. Je hebt, met andere woorden, meer zelfvertrouwen.
Meer zelfvertrouwen krijgen en je waardigheid vergroten?
Als je meer wilt lezen over het vergroten van je waardigheid en je zelfvertrouwen in het algemeen, raad ik je van harte mijn boek “Vergroot je zelfvertrouwen” aan. Het is inmiddels aan zijn derde druk toe en geeft een uitgebreide toelichting op wat zelfvertrouwen is en hoe je het kunt vergroten.
Werk je liever aan je waardigheid in samenwerking met een coach? In dat geval is het coachingstraject iets voor je. In dat traject geven we je de bouwstenen om aan een stabiel hoog zelfvertrouwen te werken.
Heb je wat hulp nodig bij het krijgen van meer zelfvertrouwen? Wil je ineens grote stappen maken? In dat geval is het coachingstraject iets voor je. In dat traject geven we je de bouwstenen om aan een stabiel hoog zelfvertrouwen te werken. Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
