Zelfvertrouwen als Waardigheid
Veel mensen hebben het gevoel dat ze zelfvertrouwen moeten verdienen. Hun zelfvertrouwen is voorwaardelijk: “Pas als ik … heb (vul op de puntjes in waar jij veel waarde aan hecht) mag ik me goed voelen.” Het is belangrijk om te beseffen dat je waardevol bent als persoon. Je hebt niets nodig om je goed te voelen en meer zelfvertrouwen te krijgen. Wanneer je dat beseft, sta je sterker in je schoenen en kun je beter met tegenslagen omgaan.
Het gevoel dat je pas goed bent als je aan bepaalden voorwaarden voldoet, komt bij veel mensen voort uit hun jeugd. Veel ouders geven hun kinderen pas waardering en aandacht als die kinderen voldoen aan hun eisen. Soms zelfs letterlijk: “Als je je kamer niet schoonmaakt, houdt mamma niet meer van je.” Veel mensen zitten nog steeds vast aan de waarden van hun ouders en hebben het idee dat ze gefaald hebben wanneer ze daar niet aan kunnen voldoen. Anderen zijn het inmiddels niet meer eens met hun ouders, maar hebben nu de waarden van hun vrienden of de waarden van de commercie overgenomen.
Een belangrijke stap bij het kweken van meer zelfvertrouwen is het ontdekken van je eigen waarden. Ontdekken wat jij belangrijk vindt. Dat is vaak een moeilijk weg, omdat het voor veel weerstand kan zorgen in je omgeving. Mensen vinden het vaak prettig dat ze weten wat ze aan je hebben en hebben liever niet dat je verandert. Als je ouders bijvoorbeeld niet geloven, zullen ze er raar van staan te kijken als jij naar de kerk gaat. Moeders de vrouw zit er vaak ook niet op te wachten dat je besluit om bij de Hells Angels te gaan.
Wie echter toch zijn hart volgt, en doet wat volgens hem belangrijk is, slaat de weg in naar meer zelfvertrouwen. Wie duidelijke overtuigingen heeft over wat belangrijk is en over wat goed is en wat fout, heeft een leidraad in zijn leven die houvast biedt. Diegene staat stevig in zijn schoenen en laat zich niet door de eerste de beste persoon van zijn stuk brengen.
Wanneer we op zoek gaan naar datgene wat voor ons belangrijk is, zullen we beseffen dat het nooit om spullen gaat. Je kent het gevoel misschien dat je je zekerder voelt wanneer je een nieuwe trui of een nieuw jurkje hebt. Het geeft je het gevoel dat je er goed uitziet en misschien dat je succes uitstraalt. Hoewel we dit gevoel kennen, is het alles welbeschouwd nogal merkwaardig. Hoe kan het beeld wat we van onszelf hebben, nu zo beïnvloed worden door zoiets onbenulligs als een kledingstuk? Begrijp me goed, ik gun iedereen zijn garderobe en ik heb niets tegen luxe, maar het zou geen invloed moeten hebben op je zelfvertrouwen. Wat je waard bent als mens kan natuurlijk niet gebaseerd zijn op iets onbelangrijks als een kledingstuk.
In Oosterse filosofiën is de overtuiging dat onze eigenwaarde los staat van de omstandigheden, veel breder gedragen. Boeddhisten zeggen bijvoorbeeld dat al het verlangen lijden is en dat we de verlichting in onszelf moeten zoeken. Ook als het een keer helemaal misloopt, kunnen we ons volgens hen nog steeds goed over onszelf voelen. Meditatie is bedoeld om meer los te komen staan van de omstandigheden. In Mindfulness meditatie leer je bijvoorbeeld om je omgeving te bekijken zonder direct te oordelen.
Wie dat een tijdje doet merkt pas op hoe sterk wij mensen steeds bezig zijn om aan alles een waardeoordeel te hechten. Wie wat minder waarde aan dat oordeel hecht, leert om de kern van zichzelf te waarderen en daar op te vertrouwen. Zelfs als de wereld om ons heen ineen stort, zegt dit niet over onze identiteit. Die zit van binnen en die kan nauwelijks door omstandigheden aangeraakt worden. Behalve als we dat toestaan door ons teveel aan te trekken van wat anderen denken.
Wanneer we onze eigenwaarde los zien van enige maat of vereisten, maakt dat ze gemakkelijk kan doorslaan in extremen. Er is immers geen maat die kan aangeven wanneer ons zelfvertrouwen voldoende, te weinig of juist te veel is. Mensen kunnen zich daardoor meer waard gaan voelen dan anderen en aannemen dat ze recht hebben op een speciale behandeling. Dit resulteert er uiteindelijk in dat ook waardigheid op zichzelf een weinig stabiele manier van zelfvertrouwen is. We lopen het risico om teveel zelfvertrouwen te krijgen, waardoor we het contact met anderen verliezen. Bovendien leidt de op het Boeddhisme gestoelde theorie er uiteindelijk toe dat we ons afkeren van wereldse zaken. Wanneer we niets nodig hebben om vol zelfvertrouwen te zijn, hebben we geen enkel doel meer en kunnen we onze dagen onder een boom slijten.
Veel mensen in de westerse wereld hebben daarentegen sterk de overtuigingen dat sommige activiteiten de moeite waard zijn om na te streven. Daarom vinden zij het geen probleem om een deel van hun zelfvertrouwen op prestaties te baseren. Het gaat hierbij dan wel om prestaties die door de persoon zelf waardevol geacht worden. Wanneer iemand bijvoorbeeld probeert om een eigen bedrijf te stichten of een mooi boek te schrijven, is het de moeite waard om daar veel tijd en energie in te steken.
Zelfvertrouwen bestaat uit vaardigheid en waardigheid. De waardigheid betekent dat we een duidelijk opvatting hebben over wie we zijn en wat we belangrijk vinden. De vaardigheid betekent dat we voldoende capaciteiten hebben om ons leven in te richten volgens onze eigen normen en waarden. Ook wanneer het tegenzit en ook wanneer anderen het met onze inzichten oneens zijn.
Zelf meer zelfvertrouwen krijgen?
Als je meer wilt weten over het opbouwen van je zelfvertrouwen, raad ik je van harte mijn boek “Vergroot je zelfvertrouwen” aan. Het is inmiddels aan zijn derde druk toe en geeft een uitgebreide toelichting op wat zelfvertrouwen is en hoe je het kunt vergroten.
Heb je wat hulp nodig bij het bouwen aan je zelfvertrouwen? Wil je ineens grote stappen maken. In dat geval is het coachingstraject iets voor je. In dat traject geven we je de bouwstenen om aan een stabiel hoog zelfvertrouwen te werken. Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
