Zelfvertrouwen als vaardigheid
Iedereen wil meer zelfvertrouwen krijgen, maar niet iedereen weet hoe het moet. Voor je je zelfvertrouwen kunt vergroten, moet je eerst weten wat het is. In een serie van een aantal artikelen, zal ik uiteenzetten wat zelfvertrouwen is en hoe we het kunnen vergroten. In dit eerste artikel zal ik praten over het onderdeel van zelfvertrouwen dat ook wel vaardigheid genoemd wordt.
We kennen allemaal het gevoel dat we hebben wanneer ons iets gelukt is. Wanneer je bijvoorbeeld een beker wint bij een sportwedstrijd of wanneer je een goede prestatie levert op je werk. Op het moment zelf is het een plezierig gevoel en het mooie is dat dit plezierige gevoel lang aanwezig kan blijven. De overtuiging dat we een bepaalde vaardigheid hebben, zorgt er namelijk voor dat ons zelfvertrouwen groter wordt.Dit geldt alleen voor vaardigheden die we belangrijk vinden. Stel dat iemand zich heeft voorgenomen om de beste voetballer te worden. Het zal hem weinig uitmaken dat er iemand is die meer boeken gelezen heeft dan hij. Maar wanneer er iemand is die beter kan voetballen, raakt dat hem wel. We krijgen dus zelfvertrouwen wanneer we goed zijn in activiteiten die voor ons belangrijk zijn.
Er is ook een vaardigheid die voor ons allemaal belangrijk is. De vaardigheid om met de problemen om te gaan waar het leven ons voor stelt. Grote problemen, zoals het overlijden van een dierbare, maar ook kleine problemen, zoals een bepaalde collega die je tegenstaat. Gek genoeg hebben vooral die kleine problemen een effect op ons zelfvertrouwen, omdat ze zo vaak voorkomen. Het is belangrijk om met zulke problemen om te kunnen gaan, omdat ze onvermijdelijk zijn. Vooral als je iets wilt meemaken of wilt presteren in het leven, is het onoverkomelijk dat je op den duur tegen problemen aan zult lopen.
Er zijn dus algemene problemen in ons leven en problemen die specifiek zijn voor de doelen die we willen bereiken. Wanneer we een aantal van die problemen uit de weg weten te ruimen, gaat ons zelfvertrouwen omhoog. Dat komt niet alleen omdat we dit algemene probleem hebben opgelost, maar omdat we er nu meer op vertrouwen dat we toekomstige problemen ook aankunnen. Klaas Jan Huntelaar zal bijvoorbeeld niet zo snel wanhopig worden wanneer hij eens een wedstrijd of een aantal wedstrijden niet scoort. Hij heeft zoveel ervaringen met scoren, dat hij er op vertrouwt dat hij deze vaardigheid nu eenmaal heeft. Net zo zal een goede verkoper kunnen omgaan met afwijzingen, omdat hij weet dat er vanzelf iemand komt die wel op zijn diensten zit te wachten. Beide hebben zoveel ervaringen, dat ze kunnen vertrouwen op hun vaardigheid.
Er is een belangrijk verschil tussen zelfvertrouwen gebaseerd op vaardigheid en zelfvertrouwen gebaseerd op succes. Dit is een ingewikkeld verschil (en ik geef toe, ook een ingewikkelde zin), maar een verschil dat belangrijk is om zelfvertrouwen te begrijpen. Ik zal het met een voorbeeld verduidelijken.
Stel je voor dat twee zakenmannen tegelijk een grote boot kopen. Het zelfvertrouwen van beide is op dat moment erg hoog. De eerste baseert zijn zelfvertrouwen op het feit dat zijn zaken goed lopen en dat hij de vaardigheden heeft om een bedrijf op te starten. Hij vertrouwt op de toekomst en is gemotiveerd om nog beter te presteren omdat hij zijn werk leuk vindt.
De andere zakenman baseert zijn zelfvertrouwen op zijn prestatie. Hij ziet zijn nieuwe boot als een verlengstuk van zichzelf. Waarschijnlijk spreekt hij dit niet zo uit tegen anderen en misschien ook niet tegen zich zelf. Toch ziet hij de boot als een reden om een goed beeld van zichzelf te hebben. Immers, iemand met een dergelijke boot moet behoorlijk wat in zijn mars hebben. Hij denkt dat mensen hem meer zullen waarderen omdat hij een boot heeft en is gemotiveerd om meer werk te verrichten zodat hij een nog grotere boot kan kopen.
Begrijp me niet verkeerd, ik respecteer de keuze van de tweede zakenman. Wanneer hij constant goed blijft presteren, zal zijn zelfvertrouwen ook grotendeels op peil blijven. Toch is zelfvertrouwen dat gebaseerd is op prestatie een kwetsbaar zelfvertrouwen. Je kunt je bijvoorbeeld voorstellen wat er gebeurt wanneer de tweede zakenman failliet gaat. Zijn zelfvertrouwen is nu extreem laag omdat hij niets meer heeft dat hem waarde geeft. Zijn dure horloge en zijn dure boot gaven hem aanzien en vertelden hem dat hij er mocht zijn. Nu hij echter niets meer heeft, is hij volgens zijn eigen redenering dus ook niets meer.
Op succes gebaseerd zelfvertrouwen is niet alleen kwetsbaar, het staat een goede prestatie ook in de weg. Mensen met een dergelijke vorm van zelfvertrouwen vinden het bijvoorbeeld moeilijk om kritiek van anderen aan te nemen omdat dit hun zelfvertrouwen aantast. Dit terwijl iemand die zijn vaardigheid wil verbeteren, juist zeer geïnteresseerd is in kritiek. Daar kan hij immers nog wat van leren.
Ook in relaties kan een sterke gerichtheid op succes voor problemen zorgen. Mensen die hun zelfvertrouwen vooral op succes baseren, vinden het vooral belangrijk om beter dan anderen te zijn. Daardoor zien ze het leven als een wedstrijd waarin er maar één winnaar kan zijn. Dit laat natuurlijk weinig ruimte voor vriendelijkheid en het opbouwen van een band met anderen. Deze mensen zien hun partner vaak ook als een succes. De partner is er meer ter meerdere eer en glorie van de persoon, dan als mens op zichzelf.
Maak jij je ook wel eens zorgen dat je niet genoeg hebt? Dat je niet mooi genoeg of slim genoeg of rijk genoeg bent om de aandacht van iemand anders waard te zijn. Heb je wel eens het idee dat je meer zou moeten presteren om aandacht te kunnen krijgen van iemand anders? Waarschijnlijk richt jij je dan teveel op succes als bron van zelfvertrouwen. Binnenkort beschrijf ik wat de andere bron van zelfvertrouwen is. Als je je daar meer op richt, is het ook makkelijker om je zelfvertrouwen te baseren op vaardigheid in plaats van op succes.
Deel 2: zelfvertrouwen als waardigheid
Deel 3: Waardiger worden door anders te denken en door te accepteren
Meer zelfvertrouwen krijgen?
Als je meer wilt weten over het opbouwen van je zelfvertrouwen, raad ik je van harte mijn boek “Vergroot je zelfvertrouwen” aan. Het is inmiddels aan zijn derde druk toe en geeft een uitgebreide toelichting op wat zelfvertrouwen is en hoe je het kunt vergroten. Je kunt hier klikken om het te bestellen.
Heb je wat hulp nodig bij het bouwen aan je zelfvertrouwen? Wil je ineens grote stappen maken. In dat geval is het coachingstraject iets voor je. In dat traject geven we je de bouwstenen om aan een stabiel hoog zelfvertrouwen te werken. Klik hier om meer over het traject te lezen.
Meer zelfvertrouwen krijgen? Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
