Waar mensen werken, worden fouten gemaakt. Dat is op zich helemaal niet erg. Van fouten maken leer je. Maar dan moeten die fouten wel aangekaart worden. Wanneer medewerkers zich niet vrij voelen om zich uit te spreken, dan is dat een belangrijk signaal dat medewerkers zich niet psychologisch veilig voelen. En dat is funest voor de groei en stabiliteit in jouw organisatie.
Effectieve teams maken meer fouten
Aan het begin van haar carrière was professor Amy C. Edmondson, van de Harvard Business School, betrokken bij een onderzoek naar medische missers. Tot haar verbazing bleek dat effectieve teams veel meer fouten maakten dan slecht functionerende teams. Hoe was dat mogelijk? Na lang puzzelen ontdekte ze de crux: goed functionerende teams maakten niet zozeer meer fouten, maar waren eerder geneigd om fouten te rapporteren en te bespreken. Om haar toevallige ontdekking een naam te geven, hanteerde ze de term ‘psychologische veiligheid’. Ze doelt hiermee op het gevoel om vrij met elkaar van gedachten te kunnen wisselen. De vrijheid om vragen te stellen, ideeën te opperen, meningen te uiten én kritiek te spuien.
Psychologische veiligheid: ‘Een cultuur waarin werknemers zich vrij voelen om hun mening te geven, te experimenteren, feedback te geven en hulp te vragen (en fouten te maken).’
Wie zich psychologisch veilig voelt, is comfortabel genoeg om dingen te zeggen. Wie dat gevoel mist, houdt liever zijn mond. Anderen zouden kunnen denken dat je dom bent, omdat je de ‘verkeerde’ vragen stelt. Of misschien vinden ze je wel opdringerig wanneer je een nieuw idee oppert. En wat als een kritische opmerking direct als negatief wordt ontvangen? Niemand wil bestempeld worden als dom, opdringerig of negatief. Daarom houden we vaak liever onze mond. De woorden die we hadden wíllen zeggen, slikken we in. We zwijgen, terwijl we eigenlijk zoveel te vertellen hebben.
Angstcultuur
Wanneer er weinig tot geen psychologische veiligheid is, regeert de angst. Het resultaat is extreme terughoudendheid. Het past bij wat men in de psychologie ‘cognitieve dissonantie’ noemt. Deze term wordt ook gebruikt bij vermijdingsgedrag. Situaties die jouw zelfbeeld of het beeld dat anderen van jou kunnen beschadigen, ga je liever uit de weg. Fouten hang je niet aan de grote klok, maar veeg je snel onder het tapijt. En bij belangrijke meetings houd je je mening liever voor je en stel je die ene vraag toch maar niet. Want in een cultuur waarin kwetsbaarheid wordt afgestraft, zeg je liever niets dan iets doms of verkeerds.
Een angstcultuur stagneert de ontwikkeling van mensen, teams en organisaties. Een cultuur van veiligheid leidt juist tot innovatie, snelle ontwikkeling van medewerkers, betere prestaties van teams en een lager verloop. Maar hoe creëer je zo’n cultuur?
Bouwen aan vertrouwen
Vertrouwen is de basis voor psychologische veiligheid. Door als team te werken aan vertrouwen, creëer en behoud je een veilige cultuur. De Amerikaanse hoogleraar Brene Brown heeft uit een enorme stortvloed aan data de essentie van vertrouwen teruggebracht tot zeven bouwstenen: Boundaries, Reliability, Accountability, Vault, Integrity, Non-judgement en Generosity. Oftewel BRAVING, want iemand vertrouwen is een ‘braving thing to do.’
Het BRAVING-model van Brene Brown kan helpen om het échte gesprek met je medewerkers aan te gaan. Zo krijg je inzicht in waar de schoen wringt en wat je eraan kunt doen. Vaak zit het wantrouwen of de angst in een klein hoekje. Als je tijdig ingrijpt, is het meestal niet moeilijk om de relatie met je medewerker te herstellen. Soms is er te veel gebeurd en is hulp van buitenaf nodig. Een goede coach, mediator of teamcoach is dan in staat de onderstroom naar boven te halen. Hij of zij kan ervoor zorgen dat jij en je medewerker(s) het échte gesprek gaan voeren, zodat er veiligheid en vertrouwen ontstaat.
Aan de slag
In ons nieuwe e-book Cupido’s Gids voor Managers gaan we in op de vraag waarom medewerkers organisaties verlaten. Eén hoofdstuk is gewijd aan psychologische veiligheid. Hierin komen de kenmerken en dieperliggende oorzaken van een angstcultuur aan bod. Ook wordt uitgelegd hoe je het BRAVING-model praktisch kunt toepassen in jouw team. Meer weten? Je kunt het e-book hier gratis downloaden.
