We kennen allemaal het gevoel dat je werk haast automatisch gaat. Je wordt er helemaal door in beslag genomen en je bent er volledig op geconcentreerd. Dit gevoel kan zo sterk zijn dat je de tijd vergeet en totaal meegesleept wordt door de taak die je voor je hebt. Het is een heerlijk gevoel, waarin we haast moeiteloos onze taken doen. In de psychologie wordt dit gevoel ook wel “flow” genoemd. Zou het niet fantastisch zijn wanneer we dit gevoel vaker konden bereiken en gerichter in konden zetten? In dit artikel zal ik uitleggen wat flow is en hoe flow bereikt kan worden.
Degene die voor het eerst over flow geschreven heeft, is Mihalyi Csikszentmihalyi (het lijkt een moeilijke naam, maar je spreekt het simpelweg uit als: tsiek-sent-mie-halji) Dit is niet toevallig ook degene die samen met Martin Seligman de positieve psychologie heeft opgericht. Flow is namelijk een intens positieve ervaring en een ervaring die in sterke mate bijdraagt aan ons geluk. Wie begrijpt wat flow is, kan er gericht naar op zoek gaan en kan juist die activiteiten najagen die een optimale flow teweegbrengen.
Flow in onderzoek
De term flow komt voort uit onderzoek naar optimaal functioneren. Voor dit onderzoek werden er interviews afgenomen met mensen die regelmatig op het scherpst van de snede moesten functioneren: topsporters, musici en chirurgen bijvoorbeeld. Zij vertelden dat het op beslissende momenten soms leek alsof er water door hen heen stroomde zodat ze zich alleen maar hoefden te laten gaan. Toen er op dit gevoel doorgevraagd werd, bleek het dat er een aantal kenmerkende ervaringen bij de staat van flow horen. Een belangrijk kenmerk van flow-ervaringen is bijvoorbeeld dat de tijd niet meer goed waargenomen wordt. Topsporters gaven aan dat de wedstrijd vaak om was, voor zij daar erg in hadden. Een ander kenmerk is het verliezen van een gevoel van zelfbewustzijn. We kennen allemaal wel het gevoel dat we een stem in ons hoofd hebben. Een stem waarmee we ons functioneren constant becommentariëren. Musici gaan tijdens het spelen zo op in wat ze doen, dat deze stem totaal vervaagt. Ze zijn één met het moment. Een ervaring die sterke overeenkomsten heeft met wat mensen tijdens meditatie meemaken. Tot slot ervaren veel mensen tijdens momenten van flow een gevoel van totale controle. Het lijkt alsof ze invloed hebben op alles wat hen overkomt en alsof er niets mis kan gaan. Een taak die anders behoorlijk moeilijk is, gaat dan ineens als vanzelf.
Het is goed voor te stellen dat dergelijke ervaringen prettig zijn. Stel je voor dat je helemaal opgeslokt wordt door een bepaalde bezigheid. Je vergeet jezelf en de tijd en je hebt het gevoel van totale controle over je omgeving. Dat willen we allemaal wel. De vraag is nu hoe je dergelijke ervaringen kunt krijgen. Hieronder staan drie voorwaarden waar een taak aan moet voldoen om een flow-ervaring op te leveren.
Moeilijkheidsgraad
Het soort activiteiten waarbij flow komt kijken, is niet te makkelijk, maar ook niet te moeilijk. In het ideale geval lijkt het doel aanvankelijk niet haalbaar, maar weet je het met optimale inzet en concentratie toch te bereiken. Wie een saaie baan heeft, of een baan die onvoldoende uitdaagt, zal dus ook weinig flow-ervaringen hebben. Maar ook degene die overspoeld wordt door werk en weinig begeleiding krijgt, zal dit bijna nooit ervaren. Het is zaak om constant op zoek te gaan naar nieuwe uitdagingen zodra je het idee hebt dat je de huidige taken onder controle hebt.
Feedback voor flow
Het is belangrijk om te weten of je je taken goed doet of niet. Wie geen feedback krijgt op zijn werk, kan ook moeilijk in flow komen. Pas wanneer je regelmatig te horen krijgt hoe het gaat, krijg je een idee van je vorderingen. Je moet dus een duidelijk doel hebben en weten hoever je bent met het bereiken van dat doel. Het is dus belangrijk om ons af te vragen wat onze doelen zijn en wanneer we die gehaald hebben. Bovendien is het belangrijk om grote doelen op te delen in meerdere kleinere doelen. Als we een doel hebben dat we pas over vier jaar kunnen bereiken, is de feedback bepaald niet direct. Door het onderwerp op te delen in meerdere kleine onderdelen, kunnen we vaker een succesje vieren en blijven we ook beter op de hoogte van onze vooruitgang.
Waardevol op zichzelf
De activiteiten die je doet, moeten waardevol zijn op zichzelf. Wanneer je alleen maar werkt om geld te verdienen, is de kans om in een staat van Flow te komen gering. Als je werk doet waar je achter staat en waar je het nut van inziet, is de kans op een flow-ervaring veel groter. Als je nutteloze klusjes doet omdat het er nu eenmaal bij hoort, is het lastig om je er echt bij betrokken te voelen. Dat gevoel van betrokkenheid bij je werk is echter wel noodzakelijk om in flow te komen.
Natuurlijk kan niet al ons werk een flow oproepen. Bij het leven horen nu eenmaal ook een bepaald aantal routineklussen. Je kunt echter wel gericht op zoek gaan naar meer flow-ervaringen nu je weet hoe je ze moet bereiken. Wie deze kennis heeft, ziet bovendien makkelijker wat er mis is aan zijn werk en wat hij moet verbeteren om meer plezier in zijn werk te krijgen. Wie nog vragen heeft over flow en hoe in flow te raken, kan zijn vragen hieronder altijd kwijt.
Kun jij wel een beetje hulp gebruiken bij het vinden van jouw flow? Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
