De afgelopen tijd werk ik in mijn coaching meer en meer met de Acceptance and Commitment Therapy. Hoewel de Nederlandstalige versie betrekkelijk duur is, kan het boek “De valstrik van het geluk” niet genoeg geprezen worden. De manier waarop in dit boek geschreven wordt over de verhouding die wij met onze emoties hebben, is verfrissend en werkt bovendien heel goed. Toch blijf ik altijd ook werken met de cognitieve therapie, die naar mijn mening een uitstekende aanvulling is op de ACT. In dit artikel zal ik uitleggen hoe cognitieve therapie en ACT naar mijn mening prima samen kunnen gaan.
Cognitieve therapie in een notendop
Het centrale idee achter cognitieve therapie is betrekkelijk eenvoudig samen te vatten: het gevoel dat we in een bepaalde situatie hebben wordt niet veroorzaakt door de situatie zelf, maar door ons oordeel over die situatie. Een vegetariër gruwelt (oordeel) van een dood konijn (situatie), terwijl de slager er likkebaardend (oordeel) naar kijkt. De cognitieve therapie gaat er vanuit dat sommige interpretaties realistischer zijn dan anderen. Neem de onderstaande twee voorbeelden:
Er lachen een aantal mensen op straat en je denkt: “ze lachen vast om mij”Je maakt een fout op je werk en denkt: “zie je wel, ik doe het ook altijd fout”.
Je kan goede argumenten verzinnen om aan te geven dat deze interpretaties waarschijnlijk niet kloppen. Mensen in groepen lachen regelmatig en dat gaat niet per se altijd over jou. Net zo is het dat een fout maken op je werk niet betekent dat je het altijd fout doet. Het kost vaak weinig moeite om ook je goede acties te herinneren.
De beperkingen van cognitieve therapie
In veel gevallen kun je cognitieve therapie uitstekend gebruiken om onhandige interpretaties tegen te gaan. Maar in sommige situaties gaat dat wat lastiger.
Cognitieve therapie werkt bij sommige mensen beter dan bij andere mensen. Sommige mensen vinden het makkelijk om zich de meer rationele overtuigingen eigen te maken, andere blijven lange tijd ook iets voelen voor hun minder rationele gedachten. Ze geloven niet in hun nieuwe gedachten en het voelt dan alsof ze zichzelf voorliegen. Dit is overigens niet omdat deze categorie mensen minder rationeel is. Het is eerder zo dat hun gevoelens overtuigender zijn dan hun gedachten. De uitspraak die iedereen kent die met cognitieve therapie gewerkt heeft, is: “rationeel begrijp ik het wel, maar ik voel het nog niet”.
Een andere situatie waarin cognitieve therapie minder goed werkt is wanneer problematische situaties niet irrationeel zijn. Zo kan iemand die ontslagen is of vroeger misbruikt is, daar nog steeds nare herinneringen aan hebben. Het is dan lastig om dit te relativeren of er een andere interpretatie aan te geven. Het is dan ook echt een vervelende situatie waar vervelende gedachten bijhoren. Op zich is dat ook geen probleem, maar soms kunnen deze gedachten zo lang aanhouden en zo uit de hand lopen, dat ze toch problematisch worden. Cognitieve Therapie vermag dan vaak niet zo veel.
De oplossing van Acceptance and Commitment Therapy
Acceptance and Commitment Therapy heeft een andere houding tegenover gedachten en overtuigingen dan de cognitieve therapie. In tegenstelling tot de cognitieve therapie gaat de ACT er niet vanuit dat de vervelende, storende gedachten moeten veranderen of zelfs maar moeten weggaan. Ze raad ons daarentegen aan om deze gevoelens simpelweg te negeren.
Ik zeg hier met opzet simpelweg, want het woord negeren heeft wel wat uitleg nodig. Het betekent namelijk niet dat je er niet aan denkt. Gedachten komen vaak vanzelf op en we kunnen weinig doen om ze uit de weg te gaan. Probeer maar eens 1 minuut niet aan een witte ijsbeer te denken. Het betekent ook niet per se dat de gedachten weggaan als je ze negeert. Het is beter om het resultaat van ACT te vergelijken met een radio die op de achtergrond speelt. Het kan aanvankelijk wat storen, maar zal uiteindelijk als achtergrondruis verdwijnen. Zelfs als het niet helemaal weg zal gaan.
ACT is daarom goed te gebruiken als aanvulling op de Cognitieve Therapie. Met behulp van cognitieve therapie kun je de situaties gaan verkennen die problematische emoties opleveren. Vervolgens kun je kijken of je er nieuwe interpretaties bij kunt verzinnen. Als dat niet lukt, of als de nieuwe interpretaties niet voldoende effect hebben, kun je kijken of het helpt om de gedachten te negeren. Dat betekent dat je er geen aandacht aan besteedt, maar daarentegen je aandacht richt op waar je op dat moment mee bezig bent.
Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
