Een behandelingsmethode waar ik steeds meer gebruik van ben gaan maken is de Acceptance and Commitment Therapy of ACT (je spreekt dit uit als het Engelse woord voor handelen: “ekt”). In dit artikel zal ik bespreken wat deze therapievorm inhoudt en in hoeverre ze verschilt van andere vormen van therapie.
Oefening in ACT
Het grondbeginsel van ACT is het gemakkelijkst uit te leggen aan de hand van een experiment. Sluit je ogen voor 1 minuut en bekijk aandachtig wat er in je hoofd omgaat. Als je dat doet, zul je opmerken dat het lijkt alsof er twee personen in je hoofd bestaan. De ene persoon zorgt voor een constante stroom van gedachten. Als je langer mediteert zul je zien dat deze gedachten nauwelijks te stoppen zijn en dat je er ook betrekkelijk weinig invloed op uit kan oefenen. Er is echter nog iemand. Dat is namelijk degene die kijkt naar die gedachten.
Ik wil niet beweren dat er een klein mannetje in je hoofd zit, ik wil alleen duidelijk maken dat er twee verschillende soorten bewustzijn bestaan. De ene soort bestaat vooral uit gevoelens, associaties en allerlei andere onbewuste processen. De andere soort bestaat uit een gerichte, bewuste aandacht.
Scheiden van gevoel en gedrag
Als je ziet dat die gevoelens alleen maar gevoelens zijn die zomaar, zonder een duidelijke reden opkomen in je hoofd, is het een kleine stap om te accepteren dat je je niet veel hoeft aan te trekken van die gevoelens. Dit wordt in de ACT defusie genoemd. Het loshalen van je gevoelens en je gedrag.
Dit heeft veel overeenkomsten met mindfulness. Ook daar wordt je, met behulp van meditatie, aangemoedigd om je gevoelens wat minder serieus te nemen. Het verschil tussen meditatie en ACT is dat ACT veel duidelijker gericht is op actie. Dit is bij mindfulness meditatie nogal eens een probleem. Immers, als je afstand neemt van je gevoelens, op basis waarvan moet je dan nog handelen? De ACT geeft hiervoor een duidelijk alternatief: je kunt handelen op basis van je waarden.
Doen wat je echt wilt
Op die manier is de ACT een manier geworden om te doen wat je echt wilt. Door eerst je waarden vast te stellen, weet je van jezelf wat voor jou belangrijk is.
In onze training zelfdiscipline maken we dan ook dankbaar gebruik van de ACT methode. Veel mensen worden in het bereiken van hun doelen tegengewerkt door allerlei gedachten: “ik heb geen zin”, “het is zulk mooi weer”, “anderen werken ook niet zo hard” enzovoort, enzovoort. Als je die gedachten leert herkennen, en leert hoe je er mee om moet gaan, hebben ze ineens veel minder invloed op je handelen. Je ziet dan dat je, ondanks al die gedachten, toch kunt handelen op basis van je waarden.
Voordelen ten opzichte van Cognitieve Therapie
Het voordeel ten opzichte van cognitieve therapie is goed uit te leggen aan de hand van –wederom- de zelfdiscipline training de we geven. Stel dat er iemand bij mij op gesprek komt met weinig zelfdiscipline. Vanuit de cognitieve therapie zou ik nu gaan kijken waarom iemand niet doet wat hij of zij wil. We gaan dan ontdekken welke overtuigingen deze persoon tegenwerken.
De ervaring is dat dit een heel lang en betrekkelijk nutteloos proces is. In de praktijk komen de cliënten steeds weer met nieuwe interpretaties aan. Naarmate de tijd verloopt gaan die interpretaties steeds meer op excuses lijken. Het wordt duidelijk dat de therapie zelf een nieuwe reden is om niet aan het werk te gaan.
De ACT neemt hier een shortcut. Zij stelt simpelweg dat je geen aandacht moet besteden aan al die gedachten die opnoemen waarom je iets niet kan. Je moet gewoon achter je bureau gaan zitten en aan het werk gaan. De praktijk wijst uit dat dit uitstekend werkt. In het gevecht met je gedachten gaat anders veel tijd zitten die de je juist weerhoudt om aan het werk te gaan. Door dat gevecht weg te nemen, heb je geen excuus meer om niet te gaan werken.
De ACT is een compleze theorie die gebaseerd is op talloze inzichten uit de wetenschappelijke psychologie. Mijn beschrijving hier doet absoluut geen recht aan de diepgang van de theorie. Ik denk echter dat het wel een goede uitleg is van waarom ACT zo goed werkt. En daar gaat het uiteindelijk toch om.
Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
