Gedachten lezen is niet exclusief voorbehouden aan goochelaars en zogenaamde ‘mentalisten’. Sterker nog, iedereen doet het. We vullen constant in wat anderen denken: over ons, over zichzelf, over een bepaald probleem of over het laatste nieuws, eigenlijk over alles.
Gedachten lezen in de praktijk
Uiteraard geldt dat ook voor mij. Neem bijvoorbeeld mijn fietstocht naar het werk van vanochtend. Toen ik nog geen twee minuten onderweg was moest ik stoppen voor een rood stoplicht, er stond een jonge vrouw naast me. Zij keek kort naar me en keek toen lachend weg: ze moest waarschijnlijk lachen om mijn nu al verwaaide kapsel (ik had haast). Even later werd ik bijna geschept door een jongen in pak op een racefiets. Het moest zijn fout wel zijn, want ik had groen licht. Vast zo’n weer zo’n jonge advocaat die de afspraak met z’n klant belangrijker vindt dan mijn veiligheid. Toen ik eindelijk – nog steeds geïrriteerd door de race-advocaat – het Universiteitsgebouw binnenstapte lachte de beveiligingsdame vriendelijk naar me, ze heeft een zwak voor me.
Hoewel sommige van de bovenstaande (cursief geschreven) ‘mindreads’ waar zouden kunnen zijn, zijn het in feite sterk gekleurde interpretaties die voortkomen uit mijn eigen belevingswereld. Op de werkvloer kunnen dit soort interpretaties leiden tot vervelende misverstanden. Stel je eens voor dat je net bent aangenomen bij een nieuwe werkgever. Je wil graag laten zien hoe ijverig je bent en besluit daarom zondagochtend vroeg op te staan en aan het werk te gaan en je verstuurt een aantal mailtjes. Je gaat er vanuit dat jouw collega’s wel onder de indruk zullen zijn wanneer ze het tijdstip zien waarop de mails zijn verstuurd. In de vacature werd immers expliciet gevraagd om iemand zonder negen tot vijf mentaliteit. Jouw collega’s zijn echter helemaal niet onder de indruk, integendeel. Ze vinden je maar een uitslover. Hoewel hard werken hoog bij ze in het vaandel staat geldt dat namelijk net zo goed voor de werk-privé balans. Zondagen zijn niet voor werk, maar voor ontspanning.
Gedachten lezen als coach
Wat deze hypothetische situatie illustreert is dat het belangrijk is dat we ons bewust zijn van onze neiging om onze eigen denkbeelden te projecteren op anderen. We gaan er met andere woorden vanuit dat anderen mensen hetzelfde denken als wij. Dit geldt uiteraard voor iedereen, maar voor psychologen en coaches in het bijzonder. Dit werd voor mijzelf al vrij snel duidelijk toen ik zelf net begon als coach. Eén van mijn eerste coachees kwam bij mij omdat hij last had van burn-out klachten: hij had last van stress, slaapproblemen en was constant prikkelbaar. Klachten die mij destijds bekend voorkwamen. Ik was mij in die periode erg aan het verdiepen in verschillende vormen van het boeddhisme en mindfulness, en ik merkte dat het inbouwen van meditatiemomenten mij erg goed hielp om met deze zelfde stressklachten om te gaan. Vanuit deze ervaring adviseerde ik mijn coachee om een boek te lezen over mindfulness en elke dag minstens 5 minuten te mediteren (ademhalingsmeditatie).
Bij de aanvang van ons volgende gesprek vroeg ik hem hoe het hem was vergaan, ik kreeg niet het antwoord dat ik verwachtte. Elke dag vijf minuten niets doen vond hij vreselijk waardoor hij eerder meer stress voelde dan dat de klachten afnamen. Gelukkig was op zijn eigen gevoel afgegaan en had de 5 minuten meditatie na twee dagen vervangen door een dagelijkse work-out van vijf minuten (waarbij hij wel op zijn ademhaling bleef focussen). Wat voor mij had gewerkt, werkte bij hem dus averechts.
Eerst begrijpen, dan adviseren
Iedereen heeft een eigen waardensysteem en een eigen wereldmodel. Hier zit dan ook het gevaar van het geven van advies op basis van eigen ervaringen: wat voor één persoon werkt hoeft niet voor een ander te werken. In plaats van te adviseren op basis van ons eigen wereldmodel is het veel verstandiger om zoveel mogelijk vragen te stellen. Dat wil zeggen, open en niet sturende vragen waarmee we onze eigen aannames kunnen toetsen en het wereldbeeld van de ander helder kunnen krijgen zonder de diegene te sturen in zijn of haar antwoorden. Dit betekent overigens geenszins dat je niet zouden mogen adviseren. De kunst is om dat pas te doen nadat je zeker weet dat je de ander begrijpt.
Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
