De opkomst van oosterse levensfilosofiën
Het Boeddhisme kan worden gezien als een mix van oosterse filosofie en psychologie. qua focus heeft deze stroming veel gemeen met de positieve psychologie. Zo is er veel aandacht voor geluk (hoe bereik je verlichting), betekenis en mededogen (compassie). In dit artikel wordt kort ingegaan op hoe de psychologie, mindfulness training en het boeddhisme elkaar kunnen aanvullen.
Termen als ‘Zen’ (dat eigenlijk een mix is van Boeddhisme en Taoïsme) en ‘Mindfulness’ vinden we regelmatig terug in de populair wetenschappelijke literatuur. Ook worden er steeds meer mindfulness trainingen aangeboden. Met name sinds het begin van de financiële crisis in 2008 lijken mensen in het westen steeds meer het gevoel te krijgen dat ze spiritueel zijn uitgedroogd. Veel schrijvers en opleiders springen hier op in hetgeen resulteert in veel interessante en verrijkende boeken, maar ook in een hoop regelrechte onzin.
Uit deze vele goede (en minder goede) boeken en de leer van de Boeddha in het algemeen zijn een aantal belangrijke lessen te leren, in het bijzonder als het gaat om onze eigen mentale processen. Het Boeddhisme gaat er namelijk vanuit dat onze eigen mentale processen de oorzaak zijn van al ons lijden. Uiteraard hebben we niet altijd invloed op wat ons overkomt, maar we hebben wel altijd een keuze in hoe we daar mee omgaan. Jack Sparrow uit de film Pirates of the Carribean vat het mooi samen: “The problem is not the problem. The problem is your attitude about the problem”
Mindfulness Training
Een tweede belangrijke bijdrage van het Boeddhisme is dat het aanzet tot het beoefenen van verschillende vormen van meditatie en mindfulness. training in het bijzonder. We zetten onze hersenen steeds meer in om te multitasken: tijdens het ontbijt zijn we niet bezig met eten, maar lezen we de krant. Terwijl we in gesprek zijn met een collega zijn we in ons hoofd al bezig met de volgende meeting of de discussie die we met onze partner hadden. We leven constant in het verleden en de toekomst en vergeten vaak om onze aandacht te richten op het huidige moment. Zoals te lezen in meer focus krijgen kan dit leiden tot bijvoorbeeld stress en burn-out klachten. Mindfulness trainingen en meditatie kunnen ons helpen om onze aandacht te focussen op het hier en nu en onderzoek laat zien dat dit kan leiden tot beter herstel na stress, meer veerkracht en meer levenstevredenheid.
De illusie van het ‘ik’
Tenslotte stelt het Boeddhisme dat de ervaring van wat wij ‘ik’ noemen, en van wat veel psychologen ‘persoonlijkheid’ noemen in feite een illusie is. Onze persoonlijkheid is niets meer dan een verzameling herinneringen en beelden die wij van onszelf hebben en die andere van ons hebben. Met name psychologen lijken soms te vergeten dat het hele idee achter ‘persoonlijkheidstrekken’ voortkomt uit de menselijke neiging om te categoriseren en te classificeren. Het idee dat er niet een concreet of tastbaar ‘ik’ bestaat is wellicht wat beangstigend, maar biedt tegelijkertijd ook een hoop mogelijkheden. Beelden en herinneringen zijn immers veranderbaar, evenals de negatieve gedachtes die ons beperken in onze effectiviteit en ons geluk.
Deze thema’s komen regelmatig aan bod in onze vitaliteitscoaching en personal coaching. Wil je in de tussentijd meer lezen over mindfulness en/of het Boeddhisme? Hieronder een aantal aanraders in willekeurige volgorde:
- Boeddhisme voor drukke mensen door David Michie (zeer goed leesbare introductie)
- De kunst van het geluk door de Dalai Lama (een zeer praktisch boek, met name over mededogen)
- The way of zen door Allan Wats (één van de meest leesbare introducties over Zen, kan echter nog steeds erg verwarrend en filosofisch zijn)
- Turning the mind into an ally door Sakyong Mipham (meer over mindfulness meditatie)
Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
