Aan het begin van coaching en therapie wordt doorgaans gewerkt aan het analyseren van het probleem. Dat probleem wordt van alle kanten bekeken en er wordt geprobeerd om te weten te komen wat het probleem veroorzaakt heeft. De oplossingsgerichte methode wijkt rigoureus af van die aanpak. Ze is niet geïnteresseerd in de probleemanalyse en gaat liever direct aan het werk met de oplossing. In zijn boek “Doen wat werkt” bespreekt Coert Visser hoe deze nieuwe benaderingswijze in de werksfeer gebruikt kan worden.
Oplossingen of problemen?
Een van de “bedenkers” van deze oplossingsgerichte werkwijze, Kim Insoo Berg, was psychotherapeute en de werkwijze werd dan ook ontwikkeld als therapievorm. Daarbij werd ook gelijk duidelijk wat de twee voordelen zijn van dit oplossingsgericht werken: het werkt en het werkt snel. Waar psychotherapieën vaak maanden duren, is een oplossingsgerichte therapie meestal binnen vijf bijeenkomsten klaar. Dat komt doordat uitpluizen en het begrijpen van de oorzaak van het probleem wordt overgeslagen. Dat proces kost namelijk veel tijd, maar draagt nauwelijks bij aan de oplossing. Insoo Berg gaat er zelfs vanuit dat het uitdiepen van het probleem kan bijdragen aan het vergroten van het probleem. Door er veel over te praten, maken we het probleem “echter” dan het al was. Vooral diagnoses dragen hier aan bij. Zodra een druk iemand officieel als “ADHD’er” wordt gediagnosticeerd, lijkt zijn probleem ineens veel problematischer.
Aangezien de analyse van het probleem dus weinig bijdraagt aan de oplossing, is er voor gekozen om direct aan het werk te gaan met de oplossing. Een van de meest typerende vragen binnen de oplossingsgerichte therapie is de ”wondervraag”. In het kort luidt deze: “Stel dat er een wonder gebeurt en je probleem is als sneeuw voor de zon verdwenen, waar zou je dat dan aan merken?” Met deze vraag wordt de cliënt er toe gedwongen om de gewenste situatie, oftewel de oplossing, te omschrijven. Een andere typerende oplossingsgerichte methode is het vragen naar wat eerder al gewerkt heeft. Daarbij worden twee principes gebruikt:
- Doe niet meer wat niet werkt
- Doe meer van wat wel werkt
Door op deze manier te werken wordt het perspectief van de cliënt uiterst serieus genomen. Deze weet immers het best wat voor hem werkt. Deze typerende technieken zijn onderdeel van een stappenplan waarin bekeken wordt wat de gewenste oplossing is en hoe deze bereikt kan worden.
Op het werk
Aan de hand van bovenstaande beschrijving is het goed voor te stellen dat de oplossingsgerichte aanpak ook in het bedrijfsleven weerklank heeft gevonden. De oorzaak van een probleem vaststellen voor één individu is al lastig, maar het is schier onmogelijk om het te doen voor een organisatie waarin meerdere individuen op allerlei manieren met elkaar verbonden zijn. Bovendien is de roep om snel resultaat te boeken in een organisatie nog sterker dan binnen de wereld van de therapie. De tijd om een probleem volledig uit te diepen is er in de meeste gevallen simpelweg niet. Het werken aan de oplossing is dan ook een aanlokkelijk perspectief.
“Doen wat werkt” is een goede inleiding in de oplossingsgerichte werkwijze binnen bedrijven. Het boek is helder van uitleg, haalt voldoende voorbeelden aan en gaat op alle onderwerpen in. Alleen de beperkingen en de uitdagingen van de oplossingsgerichte therapie worden niet besproken. Daardoor blijft de oplettende lezer met een aantal vragen zitten.
Zijn er bijvoorbeeld ook situaties waarin een probleemgerichte aanpak wel werkt? En hoe kunnen we die situaties onderscheiden? Wat zijn, met andere woorden, de beperkingen van deze manier van werken? Het is natuurlijk goed te begrijpen dat Visser hier niet al teveel de nadruk op wil leggen. Dit zorgt er echter wel voor dat het boek enigszins “polemisch” overkomt. De voordelen van het oplossingsgericht werken worden bejubeld, zonder dat de nadelen goed aan bod komen. Voor een volgende druk is het wellicht interessant om te kijken hoe de oplossingsgerichte werkwijze geïntegreerd kan worden met de meer traditionele aanpak.
Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
