Mensen die psychologische hulp krijgen, merken vaak op dat ze wel snappen wat de therapeut zegt, maar dat ze het niet voelen. Ze begrijpen bijvoorbeeld wel dat ze zich niet zoveel moeten aantrekken van vervelende opmerkingen, maar ze voelen zich toch nog steeds rot wanneer ze die opmerking krijgen. De Acceptance and Commitment Therapy, reikt een geheel nieuwe manier aan om met die gevoelens om te gaan. Gijs Jansen geeft in Leef een goede samenvatting van deze therapievorm.
Jansen legt uit dat onze belevenis van de werkelijkheid sterk door onze persoonlijkheid beïnvloed wordt. Wanneer we bijvoorbeeld vakantiefoto’s bekijken, focussen we ons alleen maar op de personen die er op te zien zijn. Zo werkt het in het echte leven ook. Omdat we niet alle informatie kunnen verwerken, selecteren we informatie die voor ons interessant is. We hebben dus een poortwachter die uitmaakt welke informatie naar binnen mag en welke niet.
De selectiecriteria die deze poortwachter hanteert, zijn gevormd door onze eerdere ervaringen. Wanneer we vroeger uitgemaakt zijn voor slome, zullen we dat woord eerder opmerken dan een positief woord dat ook op ons kan slaan. Door die ervaringen kunnen we gedachten ontwikkelen die steeds terugkomen. Bijvoorbeeld: ik ben dik/lelijk/waardeloos. Door die gedachten zul je bepaalde gedragingen ontwikkelen die er voor zorgen dat deze gedachten bevestigd of in ieder geval niet tegengesproken worden. Zo kijk je bijvoorbeeld nooit meer in de spiegel, zodat je blijft geloven dat je lelijk bent. Of misschien kom je de deur niet meer uit, zodat je geen vrienden meer overhoudt en je bevestigd ziet dat je waardeloos bent.
De ACT probeert je bewust te maken van de criteria die je poortwachter hanteert. Dit doet het door die gedachten, die zo veilig in je hoofd heel normaal klinken, op een bevreemdende manier terug te koppelen. Door ze bijvoorbeeld op te nemen en later met een koptelefoon terug te spelen. Zodra de gedachten op die manier tot je komen, besef je hoe vreemd ze eigenlijk zijn.
Wanneer je die gedachten eenmaal herkent, is het de zaak om ze niet tegen te spreken. Dat helpt namelijk niet. Het wordt aanbevolen om ze te accepteren. Dat betekent echter nog niet dat je er ook naar moet handelen. Wanneer je verstand bijvoorbeeld zegt dat het een rotdag wordt, kun je onderkennen dat hij dat denkt en desalniettemin aan het werk gaan. Zo herken je langzaam dat de talloze emoties en gedachten die er langs komen, geen invloed hoeven te hebben op je gedrag.
Leef brengt al deze denkbeelden op een speelse, begrijpelijke wijze. Jansen geeft veel voorbeelden en heeft een aantal verhelderende illustraties toegevoegd. Daarnaast presenteert hij een groot aantal oefeningen en testjes om te kijken hoe je er voor staat. Het is dus bij uitstek een oefenboek. Door het grote aantal toepassingsgerichte onderdelen is het wel eens lastig om de informatie eruit te destilleren. Wanneer je de oefeningen echter allemaal netjes opvolgt, heb je een hoop aan dit dunne boekje en zul je de betekenis van het geschrevene aan den lijve ondervinden.
Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
